Το ΠεΣΠΚΑ –ΠΔΕ εκπονήθηκε λαμβάνοντας υπόψη τρία σενάρια παγκόσμιας εξέλιξης συγκεντρώσεων αερίων του θερμοκηπίου (RCP2.6-ευμενές, RCP4.5-ενδιάμεσο, RCP8.5-δυσμενές) και για τρείς χρονικές περιόδους: βραχυπρόθεσμο (2011‐2030), μεσοπρόθεσμο (2031‐2050) και μακροπρόθεσμο (2081‐2100) χρονικό ορίζοντα της 5ης έκθεσης για την κλιματική αλλαγή (AR5, IPCC, 2014) της IPCC (Intergovermental Panel for Climate Change – IPCC, Διακυβερνητική Ομάδα για την Kλιματική Aλλαγή) που είναι και η τελευταία έκθεση της IPCC. Η μελέτη τόσο για την αναμενόμενη μεταβολή του κλίματος στην ΠΔΕ όσο και για την αναμενόμενη τρωτότητα έγινε σε χωρική ανάλυση 12,5km x 12,5km και πραγματοποιήθηκε Στατιστική Ανάλυση 70 Κλιματικών Δεικτών και Στατιστική Ανάλυση Τρωτότητας ΠΔΕ στην Κλιματική Αλλαγή για 12 τομείς.
Με βάση τα κείμενα της διαβούλευση, ο Α.Σ. ΕΝΩΣΗ ΑΓΡΙΝΙΟΥ εστιάζει στην τρωτότητα του τομέα της γεωργίας και παρουσιάζει τα συμπεράσματα της εν λόγω μελέτης:
Στον τομέα της γεωργίας εξετάζονται όλες οι (επιλέξιμες) γεωργικές εκτάσεις της ΠΔΕ, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ για το έτος 2018 και ειδικότερα:
Οι αρόσιμες εκτάσεις
Οι εκτάσεις με ετήσιες/μόνιμες καλλιέργειες
Οι εκτάσεις με ελαιοκαλλιέργειες
Οι εκτάσεις αμπελιών
Επίσης, λαμβάνονται υπόψη τα όρια και τα αντλιοστάσια αποστράγγισης του ΓΟΕΒ Αχελώου και του ΓΟΕΒ Αλφειού – Πηνειού για τη ζώνη Πηνειού (βάσει στοιχείων της Δ/νσης Υδάτων Δυτικής Ελλάδας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης).
Από τη γεωγραφική ανάλυση της τρωτότητας του τομέα της γεωργίας προέκυψε ότι στο ευμενές σενάριο και σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, οι περισσότερες γεωργικές περιοχές της ΠΔΕ έχουν μικρή τρωτότητα στην κλιματική αλλαγή, με εξαίρεση τις γεωργικές εκτάσεις των δήμων Αμφιλοχίας, Θέρμου, Ακτίου – Βόνιτσας και Ναυπακτίας, που έχουν μέτρια τρωτότητα.
Στο ενδιάμεσο σενάριο, έως το 2080, όλες σχεδόν οι γεωργικές περιοχές της ΠΔΕ έχουν μέτρια τρωτότητα, ενώ η κατάσταση αναμένεται ακόμα πιο δυσχερής σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, κυρίως στους δήμους Αιγιάλειας, Πατρέων, Ακτίου – Βόνιτσας, Ναυπακτίας, Θέρμου, Αμφιλοχίας και Ζαχάρως καθώς οι γεωργικές τους εκτάσεις αναμένεται να παρουσιάσουν μεγάλη τρωτότητα στην κλιματική αλλαγή.
Με βάση τα αποτελέσματα της γεωγραφικής ανάλυσης της τρωτότητας για κάθε εξεταζόμενο τομέα της οικονομίας και του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος της ΠΔΕ, προέκυψαν τα ακόλουθα συμπεράσματα για την τομεακή τρωτότητα, ανά RCP:
RCP2.6 – ευμενές σενάριο
- Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, οι περισσότεροι από τους τομείς που εξετάστηκαν, εμφανίζουν αμελητέα έως μικρή τρωτότητα εκτός από τους τομείς των ποταμιών, των οδικών/σιδηροδρομικών υποδομών, του δομημένου περιβάλλοντος και του πολιτισμού που έχουν μέτρια τρωτότητα.
- Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, μέτρια τρωτότητα εμφανίζουν η γεωργία, η βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα, οι υδάτινοι πόροι, τα ποτάμια, το δομημένο περιβάλλον και ο τομέας του πολιτισμού. Οι υπόλοιποι τομείς έχουν μικρή ή αμελητέα τρωτότητα.
- Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, τέσσερις ακόμα τομείς (σε σχέση με τον μεσοπρόθεσμο) εμφανίζουν μέτρια τρωτότητα και συγκεκριμένα, η αλιεία – υδατοκαλλιέργειες, οι παράκτιες περιοχές, οι οδικές/σιδηροδρομικές υποδομές και τα αεροδρόμια. Για τους περισσότερους τομείς ωστόσο ισχύει ότι και την προηγούμενη χρονική περίοδο.
- Στο σενάριο αυτό κανένας τομέας δεν εμφανίζει μεγάλη ή πολύ μεγάλη τρωτότητα, σε καμία χρονική περίοδο.
- Στο σενάριο αυτό, τα δάση, οι αναδασωτέες εκτάσεις, ο τουρισμός (θερινός και χιονοδρομικός), η ζήτηση ενέργειας, οι λιμενικές υποδομές και η υγεία έχουν αμελητέα έως μικρή τρωτότητα σε όλες τις εξεταζόμενες χρονικές περιόδους.
RCP4.5 – ενδιάμεσο σενάριο
- Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, μέτρια τρωτότητα εμφανίζουν η γεωργία, οι αναδασωτέες εκτάσεις, η βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα, οι υδάτινοι πόροι, τα ποτάμια, το δομημένο περιβάλλον και ο τομέας του πολιτισμού. Οι υπόλοιποι τομείς έχουν αμελητέα έως μικρή τρωτότητα.
- Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, ο χιονοδρομικός τουρισμός και οι υδάτινοι πόροι έχουν μεγαλύτερη τρωτότητα απ’ ότι είχαν την χρονική περίοδο 2011-2030 και συγκεκριμένα μέτρια και μεγάλη τρώτοτητα αντίστοιχα. Για τους υπόλοιπους τομείς ισχύει σε γενικές γραμμές ότι και την προηγούμενη χρονική περίοδο (εξαίρεση ο τομέας των αναδασωτέων ο οποίος έχει μικρότερη τρωτότητα σε σχέση με την προηγούμενη χρονική περίοδο).
- Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, οι περισσότεροι τομείς ανεβαίνουν επίπεδο τρωτότητας σε σχέση με την προηγούμενη χρονική περίοδο. Πιο συγκεκριμένα, ο χιονοδρομικός τουρισμός εμφανίζει μεγάλη τρωτότητα και οι υδάτινοι πόροι πολύ μεγάλη τρωτότητα. Τα δάση, οι αναδασωτέες εκτάσεις, η αλιεία και οι υδατοκαλλιέργειες, οι παράκτιες περιοχές, ο θερινός τουρισμός, η ζήτηση ενέργειας, οι οδικές/σιδηροδρομικές υποδομές και τα αεροδρόμια έχουν πλέον μέτρια τρωτότητα. Για τους υπόλοιπους τομείς ισχύει ότι και την προηγούμενη χρονική περίοδο.
- Στο σενάριο αυτό ο τομέας της υγείας και των λιμενικών υποδομών έχουν αμελητέα ή μικρή τρώτοτητα, σε όλες τις εξεταζόμενες χρονικές περιόδους.
RCP8.5 – δυσμενές σενάριο
- Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, μεγάλη τρωτότητα εμφανίζουν οι υδάτινοι πόροι και μέτρια τρωτότητα η γεωργία, τα δάση, οι αναδασωτέες εκτάσεις, η βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα, τα ποτάμια, το δομημένο περιβάλλον και ο τομέας του πολιτισμού. Οι υπόλοιποι τομείς έχουν αμελητέα έως μικρή τρωτότητα.
- Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, η αλιεία και οι υδατοκαλλιέργειες, οι παράκτιες περιοχές, ο χιονοδρομικός τουρισμός καθώς και οι οδικές/σιδηροδρομικές υποδομές μεταβαίνουν σε επίπεδο μεγαλύτερης τρωτότητας και συγκεκριμένα μέτριας τρωτότητας. Για τους υπόλοιπους τομείς ισχύει σε γενικές γραμμές ότι και την προηγούμενη χρονική περίοδο (εξαίρεση ο τομέας των δασών ο οποίος έχει μικρότερη τρωτότητα σε σχέση με την προηγούμενη χρονική περίοδο).
- Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, οι περισσότεροι τομείς ανεβαίνουν επίπεδο τρωτότητας σε σχέση με την προηγούμενη χρονική περίοδο και μάλιστα παρουσιάζουν κυρίως μεγάλη έως πολύ μεγάλη τρωτότητα. Πιο συγκεκριμένα μεγάλη τρωτότητα παρουσιάζουν τα δάση, τα ποτάμια, η ζήτηση ενέργειας, το δομημένο περιβάλλον και ο τομέας του πολιτισμού, ενώ πολύ μεγάλη τρωτότητα παρουσιάζουν η γεωργία, η βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα, οι υδάτινοι πόροι και ο τουρισμός (θερινός και χιονοδρομικός).
Μεγαλύτερη τρωτότητα σε σχέση με την προηγούμενη χρονική περίοδο έχουν επίσης οι αερολιμενικές υποδομές και η υγεία οι οποίες παρουσιάζουν πλέον μέτρια τρωτότητα. Για τους υπόλοιπους τομείς ισχύει ότι και την προηγούμενη χρονική περίοδο.
- Στο σενάριο αυτό μόνο οι λιμενικές υποδομές έχουν αμελητέα έως μικρή τρώτοτητα, σε όλες τις εξεταζόμενες χρονικές περιόδους.
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΩΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΣΤΗΝ ΠΔΕ
Με βάση την εκτίμηση των αναμενόμενων κλιματικών μεταβολών στην ΠΔΕ προκύπτει ότι το κλίμα της Περιφέρειας θα είναι τις επόμενες δεκαετίες πιο θερμό και πιο ξηρό, με σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων και χιονοπτώσεων και με αύξηση της συχνότητας εμφάνισης ακραίων φαινομένων (κυρίως ξηρασία, πλημμύρες και κύματα καύσωνα). Στις κλιματικές μεταβολές που αναμένεται να επηρεάσουν την περιφέρεια συγκαταλέγεται και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας.
Συνοπτικά οι κλιματικές μεταβολές που εκτιμήθηκαν για την ΠΔΕ αναφέρονται ακολούθως:
- Αναμένεται άνοδος της μέσης θερμοκρασίας της ΠΔΕ, σε όλα τα σενάρια και τις χρονικές περιόδους που μελετήθηκαν.
- Η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας κυμαίνεται από 0,45oC (RCP2.6, 2011 – 2030) έως 3,92oC (RCP8.5, 2081 – 2100).
- Μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα, η μέση θερμοκρασία στην ΠΔΕ, θα συγκρατηθεί κάτω από τους 2oC, τόσο στο ευμενές όσο και στο ενδιάμεσο σενάριο, ενώ στο δυσμενές σενάριο η αύξηση της θερμοκρασίας θα ακολουθήσει τις αντίστοιχες προβλέψεις σε παγκόσμιο επίπεδο φτάνοντας τους 3,92oC.
- Οι μέγιστες θερμοκρασίες θερινής περιόδου αναμένεται να αυξηθούν περισσότερο από τη μέση θερμοκρασία (4,51oC, RCP 8.5/2081 – 2100). Οι μεγαλύτερες αυξήσεις αναμένονται στην ΠΕ Αιτωλ/νίας και ιδιαίτερα στους δήμους Αμφιλοχίας, Αγρινίου και Θέρμου.
- Αύξηση αναμένεται να παρουσιάσει και η μέση θερμοκρασία χειμερινής περιόδου με τον δήμο Καλαβρύτων να έχει τη μεγαλύτερη αύξηση (3,80oC, RCP 8.5/2081 – 2100).
- Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας για ψύξη, αναμένεται να αυξηθεί σε όλα τα εξεταζόμενα σενάρια, εν αντιθέσει με τη ζήτηση ενέργειας για θέρμανση η οποία θα μειωθεί.
- Ο αριθμός των ημερών που είναι πολύ πιθανή η εκδήλωση πυρκαγιάς, θα αυξηθεί κατά 20 περίπου ημέρες, στο δυσμενές σενάριο, την περίοδο 2081- 2100.
- Οι βροχοπτώσεις αναμένεται σταδιακά να μειωθούν στο ευμενές και δυσμενές σενάριο.
- Η ΠΕ Ηλείας καθώς και οι δήμοι Καλαβρύτων, Ερυμάνθου και Δυτικής Αχαΐας φαίνεται ότι θα αντιμετωπίσουν το μεγαλύτερο πρόβλημα. - Αντίστοιχα με τη βροχόπτωση, αναμένεται σταδιακά να μειωθεί και ο αριθμός των υγρών ημερών του έτους στην Περιφέρεια.
- Οι συνεχόμενες ημέρες χωρίς βροχόπτωση αναμένεται να αυξηθούν κατά 33 περίπου ημέρες, στο δυσμενές σενάριο, την περίοδο 2081-2100.
- Το μεγαλύτερο πρόβλημα ξηρασίας αναμένεται να αντιμετωπίσουν οι δήμοι της Αιτωλοακαρνανίας και ο δήμος Πατρέων.
- Από πλευράς ανέμων δεν αναμένονται σημαντικές αλλαγές στην περιοχή μελέτης σε σχέση με την περίοδο αναφοράς.
- Ο αριθμός των ημερών που η μέγιστη θερμοκρασία θα υπερβαίνει τους 35ο C, θα αυξηθεί σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα κατά 16 ημέρες περίπου, σε σχέση με την περίοδο αναφοράς, στο δυσμενές σενάριο.
- Ακόμα μεγαλύτερη αναμένεται να είναι τις επόμενες δεκαετίες η αύξηση του αριθμού ημερών με Tmin > 20oC (τροπικές νύχτες). Η αύξηση κατά μέσο όρο κυμαίνεται από +8 ημέρες περίπου (στο ευμενές και ενδιάμεσο σενάριο, την περίοδο 2011-2030) έως +56 ημέρες περίπου (στο δυσμενές σενάριο, την περίοδο 2081-2100).
- Οι μεταβολές της θερμοκρασίας (σε συνδυασμό με μεταβολές στην υγρασία) αναμένεται να αυξήσουν τον αριθμό ημερών του έτους στις οποίες θα υπάρχει μεγάλη δυσφορία για τον πληθυσμό.
- Ο αριθμός των ημερών του έτους με πολύ βαριά βροχόπτωση (η οποία μπορεί να συνδέεται με πλημμυρικά φαινόμενα), δεν αναμένεται να έχει μεγάλη διακύμανση ανάμεσα στις εξεταζόμενες χρονικές περιόδους, ούτε μεταξύ των σεναρίων. Οι περισσότερες ημέρες ετησίως με πολύ βαριά βροχόπτωση αναμένονται βραχυπρόθεσμα και μάλιστα στο ευμενές σενάριο (20,85 ημέρες).
- Οι ψυχρές εισβολές στην Περιφέρεια θα μειωθούν μελλοντικά σε όλα τα σενάρια. Μετά το 2080 ο η μείωση θα φτάσει έως -15,43 ημέρες στο δυσμενές σενάριο.
- Αντίστοιχα, οι χιονοπτώσεις αναμένεται να μειωθούν στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας τις επόμενες δεκαετίες στο ενδιάμεσο και δυσμενές σενάριο. Την περίοδο 2081 – 2100, η μείωση αναμένεται να φτάσει έως 81% στο δυσμενές σενάριο.
- Αντίστοιχα με την ποσότητα χιονόπτωσης θα μειωθεί και ο αριθμός ημερών με χιονόπτωση. Την περίοδο 2081-2100 οι μέρες με χιονόπτωση θα μειωθούν κατά 6 περίπου σε σχέση με την περίοδο αναφοράς, στο δυσμενές σενάριο.
- Η στάθμη της θάλασσας μελλοντικά θα ανέβει. Η μέγιστη τιμή της ανόδου θα κυμανθεί από 3cm (την περίοδο 2011-2030, ανεξαρτήτως σεναρίου) έως 19cm (σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, στο δυσμενές σενάριο).
Ένωση Αγρινίου (e-ea.gr)